Турагенттік қызметті мемлекеттік лицензиялау жойылғаннан кейін осы салада жұмыс істейтін кәсіпорындар мен кәсіпкерлер нарықта өзін туристік өнімнің сатушылары ретінде анықтау мүмкіндігінен айырылды. Лицензия тек тәртіптік функцияны ғана емес, сонымен қатар фирманың белгілі бір кәсіби қызмет нарығына жататындығын да көрсетті. Мұндай сәйкестендіру белгісінің болмауымен туристік агенттікті басқа профильдегі кәсіпорыннан ажырату мүмкін болмады: нәтижесінде саланың шеңбері бұлыңғыр болады, тұтынушылар тарапынан оның өкілдеріне деген сенім деңгейі төмендейді. 2012 жылғы 30 Қаңтарда “Туристік қызмет туралы” Заңына толықтырулар мен өзгерістер күшіне енеді, оған сәйкес туристік агенттік қызметті лицензиялау жойылды. Басқа елдердің тәжірибесі көрсеткендей, нарыққа туристік агенттерді есепке алудың жаңа құралы қажет екені анық. Сол үшін Қазақстан Республикасы Турагенттерінің Бірыңғай Тізілімі (бұдан әрі мәтінде — Тізілім) құрылды.

Тізілімге тіркелу ерікті түрде: өзін турагенттік қызметтер көрсету саласына жатқызатын кәсіпкерлік қызметтің әрбір субъектісі Тізілімде тіркелуге, тіркеу нөмірін және тіркеу туралы куәлікті алуға құқылы. Турагенттік қызметті лицензиялаудың күшін жою жағдайында мұндай Тізілімнің пайда болуы туроператорлар үшін маңызды, ал тұтынушылар үшін одан да маңызды. Бірінші – жоба серіктес таңдағанда, ал екіншісі – тур сатып алуға болатын заңды туристік фирманы іздеуде көмектеседі. Бұл ресурс Қазақстанның кез келген қаласында немесе аймағында туристке қажетті демалыс бағытына немесе түріне маманданған тексерілген (әрине, Тізілімге енгізілген) туристік агенттікті табуға көмектесін навигаторға айналады.

Куәлік рұқсат беру функциясын орындамайды және бұл оның лицензиядан айырмашылығы — басқаша айтқанда, ерікті тізілімде тіркелмегеніңіз үшін сізді ешкім жауапқа тарта алмайды. Куәліктің болуы – өз компаниясын тұтынушыларға, серіктестерге, мемлекеттік органдарға туристік саланың қатысушысы ретінде ұсыну үшін қажетті нарықта ерікті өзін-өзі сәйкестендіру құралы. Тіркеу туралы куәлік кез келген құқықтық қатынастарда туристік салаға жататындығының дәлелі ретінде қолданылуы мүмкін. Мысалы, сотта, тұтынушымен дау-дамайда, туристік қызметтерді көрсетуге арналған мемлекеттік тендерге, жария жарнамаға, туроператорлармен және туристік нарықтың өзге де қатысушыларымен жасалған шарттарға қатысу кезінде турагенттің мәртебесін растау талап етілгенде. Қажет болған жағдайда турагенттер Тізілімінен кәсіпорын туралы ақпаратпен үзінді көшірме ұсынылуы мүмкін.

Егер турагенттік адал емес болып шықса, турагенттер Тізілімін ұйымдастырушылар жауапты ма? Қазақстан Республикасы Турагенттерінің Бірыңғай Тізілімі, кез келген басқа есепке алу тізілімі сияқты, қатысушылар туралы ақпаратты, олар туралы ресми мәліметтерді және олардың байланыстарын қамтиды, бірақ олардың адалдығының кепілі болып табылмайды. Тізілім басқа функцияны орындайды — турагенттік нарықта жұмыс істейтін кәсіпорындар туралы сенімді ақпаратты өзектендіру, оның ашықтығын қамтамасыз ету. Нарықтың белгілі бір субъектісінің заңсыз әрекеттері үшін осы кәсіпорындардың иелері мен басшылары жауап береді. Құқықтық жанжал туындаған жағдайда, құзыретті органдардың дәлелді сұрауы бойынша Қазақстан Туристік Ассоциациясы (ҚТА) кәсіпорын туралы анықтама бере алады.

Қазақстан Туристік Ассоциациясы (ҚТА) Қазақстан Республикасы Турагенттерінің Бірыңғай Тізілімін қалыптастыру және жүргізу жөніндегі қызметті ұсынады, Қазақстан Республикасы Турагенттерінің Бірыңғай Тізілімін қалыптастыру және жүргізу үшін құжаттарды ұсыну тәртібін реттейді, сондай-ақ турагенттік басшысының өтінішіне сәйкес Қазақстан Республикасы Турагенттерінің Бірыңғай Тізіліміне өзгерістер енгізеді және Тізілімде тіркелген турагент туралы мәліметтерді ұсынады.

ҚТА жүзеге асырады:

турагенттік қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға туралы мәліметтерді Тізілімге енгізу;

Тізілімде қамтылған турагент туралы мәліметтерге өзгерістер енгізу;

заңды тұлға туралы мәліметтерді Тізілімге енгізуден бас тарту;

турагент туралы мәліметтерді Тізілімнен алып тастау;

Тізілімде қамтылған турагент туралы мәліметтерді ұсыну.

Қазақстан Республикасы Турагенттерінің Бірыңғай Тізіліміне турагент туралы мәліметтерді енгізуден бас тартуына турагенттің дәйексіз мәліметтерді ұсынуы негіз болуы мүмкін.

Қазақстан Республикасы Турагенттерінің Бірыңғай Тізілімінен турагент туралы мәліметтерді алып тастау үшін негіздер:

турагенттің жойылуы – турагенттің жойылу процесінде екендігі туралы ҚТА белгілі болған күннен кейінгі күннен бастап;

қайта ұйымдастыру нәтижесінде турагенттердің қызметін тоқтатуы;

турагенттің адал емес қызметі (тұтынушыларды алдау және т.б.)

турагент туралы жалған мәліметтерді ұсыну;

тіркеу жарнасын төлеудің болмауы.

Турагент туралы мәліметтерді Тізілімнен алып тастау туралы шешім ҚТА сайтында орналастырылатын тиісті ҚТА актісімен ресімделеді: kaztour-association.com.

Турагент туралы мәліметтердің өзгеруіне байланысты құжаттарды беру тәртібі. Егер турагентте келесі өзгерістер болса:

Атауын және/немесе мекенжайын (орналасқан жерін) өзгерту: Тізілімде қамтылған мәліметтерге өзгерістер енгізу туралы Өтініш, жаңа мекенжай деректері.

Құрылтайшылар (қатысушылар) туралы мәліметтерді өзгерту: Өтініш; құрылтайшылардың (қатысушылардың) жалпы жиналысының хаттамасынан үзінді немесе жалғыз құрылтайшының шешімі.

Басшы туралы мәліметтерді өзгерту: Өтініш, басшы куәлігінің көшірмесі, лауазымға тағайындау туралы бұйрық.

Турагенттік қызметті жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелер (филиалдар) туралы ақпарат: Өтініш, туристік агенттік қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелерінің мекенжайлары (орналасқан жерлері) және пошталық мекенжайлары туралы ақпараттық анықтама.

Осы өзгерістердің дұрыстығын растайтын құжаттар түпнұсқада ұсынылады. Тізілімге мәліметтер енгізілгеннен кейін ҚТА Тізілімдегі турагент туралы мәліметтерге өзгерістер енгізу туралы куәлік беру туралы шешім қабылдайды.